Zarema-8

Hevpeyvîn Ligel Aram Dildar

Hevpeyvîn Ligel Aram Dildar MIHEMED ŞARMAN ARAM DILDAR yek ji sînemagerên ciwan î kurd e ku bêtir wek lîstikvan tê naskirin lê bi kurtefîlmên xwe ber bi derhêneriyê ve dimeşe. Piştî ku me kurtefîlma wî Da (2015) temaşe kir me xwest fikr û ramanên Dildar ên derheqê sînemaya kurdî baştir nas bikin. Dildar 1990an de li Batmanê hatiye dinyê. Di komên amator de lîstikvanî kiriye. Beşa Radyo û Televîzyonê ya Zanîngeha Marmarayê xilas kiriye. Di kanala televîzyona IMCyê de xebitiye. FîlMOGRAFIYA ARAM DILDAR Kurtefîlm: Binevş (2009), Tixûbên Nepenî (2010), Da (2015). Fîlmên din: Vitrin (2009), Derhênerê Alîkar (kurtefîlm, Ercan Y.Yılmaz);…

Bixwîne

Ji Kevirên Sînemaya Kurdî: Bîranînên Li Ser Kevirî

Çetoyê Zêdo

Ji Kevirên Sînemaya Kurdî: Bîranînên Li Ser Kevirî ÇETOYÊ ZÊDO FÎLM Bîranînên li ser Kevirî (2014) DERHENER Şewket Emîn Korkî LÎSTIKVAN Hisên Hesen, Nazmi Kırık, Shima Molaei, Suat Usta, Salah Şeyh Ehmedî, Rêkêş Şahbaz, Bengîn Elî, Hişyar Zîro SENARYO Mehmet Aktaş, Şewket Emîn Korkî ÇÊKER Mîtosfîlm, Mehmet Aktaş DERHÊNERÊ DÎMÊNÊ Salem Salavati MAWE 97 deqîqe Hisên û Alan, piştî têkbirina Sedam li Başûrê Kurdistanê dixwazin fîlmekî li ser Enfalê çêbikin. Gelek zehmetî li pêşberî wan in, pirsa sereke jî peydekirina aktrîstekê ye. Hewldanên wan, bi hatina Sînor re vediguheze. Lê pismamê wê Hîwa û apê wê Hamid nahêlin Sînor…

Bixwîne

Nivîs Difire Gotin Dimîne: Sirte Legel Ba û Dengê Bavê Min

Memê Mala Hine

Nivîs Difire Gotin Dimîne: Sirte Legel Ba û Dengê Bavê Min MEMÊ MALA HINE Puxte: Di destpêka vê nivîsê de behsa pêkhatina sînemaya neteweyî tê kirin. Sînemaya Kurdî ji ber ku di wê sedsalê de pêk nehatiye, Kurdistan welatekî parçekirî û dagirkirî ye, kurd li gelek welatên cihê belav bûne, ji hin taybetmendiyên sînemaya neteweyî dûr mane. Di vê nivîsê de behsa wan taybetmendiyan tê kirin û li xalên hevpar ên sînemaya Kurdî tên vekolandin. Mijara fîlmên Kurdî yek ji xalên sereke yên hevpar ên sînemaya Kurdî ne û mijara berhemên sînemaya kurdî dişibin hev. Ji ber vê jî du…

Bixwîne

Derhênerekî Serbixwe di Sînemaya Kurd de Ali Kemal Çınar

Nazîf Çoşkun

Derhênerekî Serbixwe di Sînemaya Kurd de Ali Kemal Çınar NAZÎF ÇOŞKUN Puxte: Ji ber ku kurdên li Tirkiyeyê ne xwediye tu dewlet û otonomiye ne sînemayek kurd a serbixwe tuneye. Sînemagerên kurd bi her awayî giredayî sektora sînemaya Tirkiyeyê ne. Ali Kemal Çınar sînemagerekî xeynî vê sektore ye. Ew fîlman xwe bi malbat û hevalên xwe vê çê dike û rastiya xwe û malbat û hevalen xwe bi fîlman tîne zimên. Ji ber vê yekê awayekî Brechtyenî fîlmên wî heye. Ne tenê ji aliyê sektorê lê aliyê wî yê çêker, kişandin, mijar û estetîkê jî li sînemagerên kurd ên din…

Bixwîne

“Rîsk tunebe huner jî wê tunebe” – Hevpeyvîn Ligel Derhêner Ali Kemal Çınar

Kemal Yıldızhan

“Rîsk tunebe huner jî wê tunebe” – Hevpeyvîn Ligel Derhêner Ali Kemal Çınar MEMÊ MALA HINE-KEMAL YILDIZHAN Ali Kemal Çınar yek ji sînemagerên kurd e ku kariyera wan a sînemayê li Amedê dest pê kiriye û didome. Çınar ku di sala 1976an de li Amedê ji dayik bûye û li Zanîngeha Dîcleyê beşa mamostetiya bedenparêziyê xilas kiriye, li Amedê sînema nas kiriye û ji destpêkê ve di nav xebatên çêkirina sînemayê de cî girtiye. Yek ji damezrînerên Klûba Sînemayê ye ku ji aliyê komek sînemahezan ve sala di 2003yan de hatibû damezrandin. Heta niha du fîlmên metradirêj Kurtefilm (2013) û…

Bixwîne

Sînemaya Ali Kemal Çınar: Îmtihana bi Cîwar re: Kurtefilm

Hüdai Morsümbül

Sînemaya Ali Kemal Çınar – Îmtihana bi Cîwar re: Kurtefilm HÜDAİ MORSÜMBÜL JI TIRKÎ: ARJEN ARJEN Meymanê re Puxte: Ev nivîs bi îdîaya ku sînema wek cîwar (mekan) dikare bê analîzkirin tevdigere. Cîwar, ewil di fizîkê de, tevî erdnîgarî, avahîsazî, sosyolojî, wêje û felsefeyê îmkanên jinûvexwendinê dide. Nivîs dema tê sazkirin, ew bixwe dibe binemayek û xwe dike cîwar. Peyv, wek alavên avakirinê, hêza wan a watedayîn û sazkirina xuyangê de (a tê avakirin) tê ceribandin. Bi vê riwangeyê, armanca nivîsê, di nav sînemaya kurd de wek xebateke kolandinê dikare bê binavkirin. Bo vê armancê, Kurtefilm (2013), fîlma metrajdirêj a…

Bixwîne

Li ser Nîqaşa Sosret a “Hebûn û Nebûna Sînemaya Kurd” Tevlêbûneke Derxetî: “Çê”kirina Sînemayê û “Çêtir”kirina Jiyanê

Ömer Leventoğlu

Li ser Nîqaşa Sosret a “Hebûn û Nebûna Sînemaya Kurd” Tevlêbûneke Derxetî: “Çê”kirina Sînemayê û “Çêtir”kirina Jiyanê ÖMER LEVENTOĞLU Puxte: Di vê nivîsê de sê tişt tên gotin. Yek, çand, huner an wêje, her çi be di jiyana mirovahiyê de xwedî peywirên tijîkîrina naveroka dîrokê ne û ji mêj ve ev hemû bi desthilatdariyê ve têkildar in. Du, ji ber ku sînema wek hunereke nû di cîhana global de belav bû û pêşket di şano, wêje an felsefeyê cuda, bi navê neteweyan pêş neket û belav nebû. Sînema wek hunereke global pêş ket. Sê, li gor çavdêriyên me yên deh…

Bixwîne

Çirkîn Qralê Mezlûman: Yılmaz Güney

Kemal Yıldızhan

Çirkîn Qralê Mezlûman: Yılmaz Güney KEMAL YILDIZHAN – JI TIRKÎ: AHMED KANÎ Puxte: Di tevahiya vê nivîsê de me projektorên xwe dan ser aliyê Yılmaz Güney î kurd di nav jiyana wî ya mirovî, hunerî û siyasî de. Ji ber ku ev aliyê wî ew alî ye ku her ji ber çavan tê veşartin, piçûk tê dîtin, tê îhmalkirin û jê tê tirsîn. Aliyê wî yê kurd wek hunermendekî navdarê di çapana cîhanê de ew alî ye ku divê aliyê herî dawî be. Ji ber ku di vegotina fermî de kurd nîne. Yılmaz, ji dema ku ew bûye xwedî hişmendiyekê…

Bixwîne

Derhêner Zeynel Doğan: “Sînema bo me bi tenê ne sînema ye”

Fexriya Adsay

Derhêner Zeynel Doğan: “Sînema bo me bi tenê ne sînema ye” HEVPEYVÎN: FEXRIYA ADSAY Zeynel Doğan di sala 1979 an de li Mereşê ji dayik bûye. 1997 an li Eskişehirê dest bi unîversîteyê kir. Di sala 2002 yan beşa ragihandinê qedand. Di navbera 2002-2005 an li Amedê di Gün Tvyê de xebitiye. 2003an de beşdarî kargeha sînemayê bû ku di bin bana mîhrîcana çand û hunerî ya Amedê de kargeha sînemayê hatibû vekirin. Piştî vê kargehê biryar da ku edî bi sînemayê re eleqedar bibe. Ji 2006an heta 2010an wek koordînatorê beşa sînemayê ya ku di bin banê şaredariya mezin…

Bixwîne

Sînemaya Kurdî wek Cureyek Rabêja Neteweborî: Dîtbariya Sînematîk, Berxwedêriya Çandî û Aktoriya Siyasî

Suncem Koçer

Sînemaya Kurdî wek Cureyek Rabêja Neteweborî: Dîtbariya Sînematîk, Berxwedêriya Çandî û Aktoriya Siyasî SUNCEM KOÇER – JI ÎNG: FEXRIYA ADSAY Puxte: Li Tirkiyeyê di çend salên dawî de, “sînemaya kurdî” wek yekane kirdeya rabêjî peyda bûye. Piştî û di nav hewlên lihevcivandina hilberîna kurdan a çandî ya li diyasporayê, rewşenbîrên kurd cehd kirin naveroka sînemaya kurdî pênase bikin û çarçoveya wê diyar bikin wek çarçoveya beralîkirina hilberîn û pêşwazîkirina fîlmên ku kurd çêdikin û derheqê wan de tên çêkirin. Di vê gotara min de, gotina min sêparçeyî ye. A yekem, sînemaya kurdî li warê neteweborî (transnational) wek sînemayeke neteweyî peyda…

Bixwîne

Tîroja Rojhilat a Sînemaya Kurdistanê

KHOSRO SINA

Tîroja Rojhilat a Sînemaya Kurdistanê KHOSRO SINA – JI FARISÎ: MÊHDÎ JAFARZADEH Puxte: Hedefa sereke ya vê xebatê tehlîl û vekolîna tevgerên siyasî-civakî yên bibandor li ser teşegirtina meydana “sînemaya kurdî” di serdema reformê1 de ye. Loma em xwe dispêrin modelên pêşniyazkirî ji aliyê lêkolînerên ku teşeya lokalîzebûyî ya hîpoteza Nowell-Smith, Terry Lovell û George A. Huaco ku di çêbûna pêlên nû di sînemayê de ye, bi çawaniya afirandina “fîlmên bi zimanê kurdî” li ser bingeha sînemaya ronakbîrî ya Îranê tê tehlîlkirin û di dawiyê de em xwe dispêrin konsepta nezerî ya Pierre Bourdieu, taybettirîn hêmana bercesteker a vê tevgerê…

Bixwîne

Xuyangên Neteweyê: Sînema, Huner û Nasnameya Neteweyî

ANTHONY SMITH

Xuyangên Neteweyê: Sînema, Huner û Nasnameya Neteweyî* ANTHONY SMITH – JI ÎNG: FEXRIYA ADSAY Babeta min temsîliyeta dîtbarî ya nasnameya neteweyî ye. Îdîaya min ev e, di resmê de wek di fîlman de, em dikarin bibînin bê ka çawa ew nêrîna dîrokîhez1 a neteweyê, û kaniya wê ya etnîk a efsane, bîranîn, sembol û kevneşopan, bi awayê îfadeyeke ku her diçe bêtir xwezayî dibe li ber çavan tê raxistin, û çeşitdariyeke zêdetir a wate û hestan bi xwe re tîne her ku hunerên dîtbarî ji endamtiya neteweyî ya gelek berfirehtir re vedibin. Ev herî zêde destpêka vê sedsalê de bi…

Bixwîne

Guftûgoyên Perrîdankan

Ciwanmerd Kulek

Guftûgoyên Perrîdankan CIWANMERD KULEK Gava nivîskar pirtûka xwe diqedîne, jê we ye peywir û berpirsiyariya wî jî diqede û êdî tenê dimîne wek xwendevanekî berhema xwe. Konforeke xweş e ku “êdî ne ez lê berhema min diaxive.” Û her nivîskar di aliyekî hişê xwe de bi vê dizane ku berhema wî ji wî baqiltir e û bi tiştên ku ew nizane jî dizane. Lewma gelek caran xwendevanên wî ji wî bêtir mane û şîroveyan jê derdixin. Heta ku analîzek yan nirxandineke li ser wê, çê an xerab, cardî peywir û berpirsiyariya wî a wek berhemhênerê wê têxe bîra wî, bo…

Bixwîne

Li Ser Sînorên Netewe-dewletên Tirk û Îranê: Serpêhatiya Ferzende û Besrayê

Metin Yüksel

Li Ser Sînorên Netewe-dewletên Tirk û Îranê: Serpêhatiya Ferzende û Besrayê* METİN YÜKSEL – JI ÎNG: FEXRIYA ADSAY Komên eşqiyayan ku jin û zarokên wan jî pê re bûn, bi temamî hêviya xwe birîbûn. Ne di nav axa me de ne jî li Îranê ji wan re tu cî nemabû xwe lê veşêrin û me û îraniyan li dû wan operasyoneke têkûz dimeşand.1 Piştî Yekem Şerê Cîhanê, wek ‘normeke rewa ya navneteweyî’ netewe-dewlet ketin dewsa împeretoriyan.2 Di serdema netewe û netewe-dewletan de, xerîteya Rojhilata Navîn jî ji nû ve hate çêkirin. Piştî Şer li Rojhilata Navîn hewesa neteweperwerên kurd, ku…

Bixwîne