Zarema-11

Rola Eşîrtî û Pirçandîtiyê di Çêkirina îmaj û Siyaseta Kurdan de

Rola Eşîrtî û Pirçandîtiyê di Çêkirina îmaj û Siyaseta Kurdan de* FEXRÎYA ADSAY Puxte: Ev nivîs hewl dide, bi saya pirtûka Nuri Fırat a bi navê Aşiret ve İsyan-Batı’nın Kürt Algısı de binêre ka Kurd ji aliyê rojavayîyan çawa hatine teswîrkirin û li Rojava (Ewropa) têgihînek çawa çebûye derbarê Kurdan de. Ji pirtûka Fırat tê famkirin, ji antîkîteyê heta sedsala 21mîn berdewamiyeke bi îstiqrar heye di têgihana derbarê Kurdan de. Li gor vê têgînê, cıvata Kurdan ji eşîran pêk tê û ev asteng e li ber xwe-rêvebirinê û neteweyîbûnê. Vê têgihînê bandor kiriye li ser siyaseta hêzên rojavayî ya li…

Bixwîne

EMÎR HESENPÛR: Soranî Zaraveyekî Xwedî Artêş û Parlemento ye

Mahroo Raşidîrostamî

EMÎR HESENPÛR: Soranî Zaraveyekî Xwedî Artêş û Parlemento ye AMAD: MAHROO RAŞİDÎROSTAMÎ JI ÎNG: YUSUF ELDEMÎR Êvara înê ya 9ê Mijdarê, 2012, Zankoya Exeterê Navenda Xebatên Kurdî Profesor Emîr Hesenpûr vexwend da ku axaftinekê bike li ser mijara “li Iraqê lêkdanên siyasî û îdeolojîk li ser fermîkirina zimanê Kurdî.” Prof. Hesenpûr bi destnîşankirina sê bûyerên girîng ên sala 1991ê dest bi axaftina xwe kir ku wan dîmena polîtîk a zimanê Kurdî guhertibû: Polîtîkaya Turgut Ozalê serokkomar a rakirina qedexeya ser axaftina Kurdî, qebûlkirina veşartî di polîtîkaya dewleta Tirkan de ku hetanî wê demê polîtîkaya zimankujî û kuştina bi qest a…

Bixwîne

Bîranîna Mamoste Emîr Hesenpûr

Haşim Ahmadzade

Yazar: HAŞIM EHMEDZADE Bîranîna Mamoste Emîr Hesenpûr HAŞIM EHMEDZADE JI SORANÎ: MEMÊ MALA HINE Sibê ji xew radibî û plana nivîseke te heye. Ji mêj ve divê te ev kar bikira. Gelek kar hene ku divê te di dema xwe de bikirana, lêbelê te nekirin. Ji bo vê jî te planeke din betal kir. Taştê dixwî, komputerê vedikî û bîranînên xwe amade dikî. Çavek li bîranînên xwe digerînî. “Zanista vegotinê”. Ev peyv dibe sernavê nivîsîna te ku te gelek di zêhna xwe de biriye û aniye. Qet nebe du caran di zanîngehê de te dersa vê daye. Tu pir dixwazî…

Bixwîne

Mesud Mihemed: Hizrek li ser Helbestên Hacî Qadirî Koyî

Hendren-Nebez Samed

Mesud Mihemed: Hizrek li ser Helbestên Hacî Qadirî Koyî HENDRÊN-NEBEZ SAMED JI SORANÎ: MEMÊ MALA HINE Puxte: Di navîn û dawiya sedsala 19’an de bi tevî belavkirina hizra rewşenbîrî ya cîhanê, Hacî Qadirî Koyî ji ber sedema mayîna xwe ya li Stenbolê û aşînabûna ezmûna Ehmedê Xanî, têdigihîje ku takehêz aqil û rasyonalîzm e ku Kurd di wê rewşa duberî de ji qedera bindestî û dîndariya kevneşopî û nexwendewariyê xilas bike. Ez dixwazim di vê lêkolînê de xwendineke Heideggerî bikim ku li gor Heidegger, felsefe di destpêkê de helbest bû. Bi baweriya Heidegger helbest, felsefeyê bi piste pist vedibêje û…

Bixwîne

Tiştên Kevn Niha Nû Ne: Lêkolînek li ser Şerefnameya Şeref Xanê Bidlîsî (1005-7/1596-99)

Sacha Alsancakli

Tiştên Kevn Niha Nû Ne: Lêkolînek li ser Şerefnameya Şeref Xanê Bidlîsî (1005-7/1596-99) SACHA ALSANCAKLI* JI ÎNG: FEXRÎYA ADSAY Şerefnameya Şeref Xanê (949-1009/1543-1600) mîrê Bidlîsê di salên 1005- 7/1596-99 de hatiye nivîsandin û li nav berhemên herî hêja yên dîroka Kurdî de cih digire. Ji dema weşandina wê ta îro, ew bê navber hat kopîkirin; wekî din, nêzî dused sal bi ser “kişfkirina” wê û xebatên “rojhilatnasan” ên li ser wê re bihurîn. Dîsa jî, pêwîstiya gelek aliyên Şerefnameyê bi lêkolînên zêde heye, di nav wan de çavkaniyên berhemê û bikaranîna wan ji hêla Şeref Xan ve. Mebesta vê nivîsê…

Bixwîne

Ji Edebiyata Klasîk û Gelêrî ta Helbesta Kurdî ya Hevçerx (Kelhûrî): Nêrînek li ser Pêvajoya Helbestên Kurdî

Jiyar Cihanferd

Ji Edebiyata Klasîk û Gelêrî ta Helbesta Kurdî ya Hevçerx (Kelhûrî): Nêrînek li ser Pêvajoya Helbestên Kurdî JIYAR CÎHANFERD JI KELHÛRÎ: EYUB SUBAŞI Puxte: Ev gotar hewl dide ku behsa rewt û dîroka edebiyata Kurdî ya piştî îslamê bike. Hin belge bi şêweya destnûs mane ji edebiyata klasîk a Kurdî ya piştî îslamê; lê belê heta niha li ser şêwaz û janrên edebiyata klasîk xebat kêm hatine kirin. Pêwendiya edebiyata Kurdî di hin serdemên diyar de zêdetir li gel tevgerên dînî hebûye. Bawe Behlûl, Şaxweşîn û hevalên wan wek qedîmtirîn kesên ku bi Kurdî nivîsîne, heta şairên serdema Pirdîwer û…

Bixwîne

Di Çarçoveya Bîra Civakî de Sînemaya Bahman Qubadî

Hüdai Morsümbül

Di Çarçoveya Bîra Civakî de Sînemaya Bahman Qubadî HÜDAİ MORSÜMBÜL – JI TIRKÎ: BÊNAV Puxte: Di vê hejmarê de ez dixwazim beşa ewil a lêkolîna ku min li ser Bahman Qubadî kiriye, bi we re parve bikim. Di vê metna ku wekî destpêkê ye zêdetir li ser rê û rêbazan sekinî me. Di metnên piştî vê de, wê derbarê Sînemaya Bahman Qubadî de li ser xal û babetên wekî mal, rê/şiverê, sînor, deng û çiya were vekolîn. Herwiha em ê derbarê Sînemaya Alî Kemal Çinar de jî ji cihê ku mane li nîvisên xwe berdewam bikim. Destpêk Civak çiqasî bikaribin…

Bixwîne

HEVPEYVÎN LIGEL IBREHÎM XELÎL BARAN “dînê ku min dike koleyê miletekî din, ew ne rêya Xwedê ye, ya şeytên e”

Fexriya Adsay

HEVPEYVÎN LIGEL IBREHÎM XELÎL BARAN “dînê ku min dike koleyê miletekî din, ew ne rêya Xwedê ye, ya şeytên e” FEXRÎYA ADSAY IBREHÎM XElÎl BARAN di sala 1981an de li Sirûcê ji dayik bû. Li Zaningeha Dicle û li Zanîngeha Bilkentê li ser ziman û edebiyata Tirkî xwend. Li gelek zanîngehan ders û semînerên li ser zimên, medya, peywendî, dîrok û sosyolojiye dan. Herî dawîyê li City University of New yorkê dersên sosyolojiya Kurdistanê da. Serokê Partiya Kurdistanî (PAKURD) ye. Sê kitêbên wî yê bi zimanê Tirkî he ne. Piştî Komkujiya Roboskiyê dev ji helbestê Tirkî berda. Bi navê “Kurdîesk”ê…

Bixwîne

Metnê Kurmanckîyê ke Çarnîyayê Kirmanckî Ser

Mutlu Can

Metnê Kurmanckîyê ke Çarnîyayê Kirmanckî Ser MUTLU CAN Kilmnus: Kirmanckî (Zazakî) lehçeyanê tewr kehenan yê Kurdkî ra yew a û heyf ke panc lehçeyanê Kurdkî mîyan ra aya ke warê nuştişî de tewr erey ca girewto zî ancîya na lehçe ya. Hetanî destpêkê serranê 1970î di mewlîdan û di metnê folklorîkî ke rojnameyê Roja Newe de çap bîyê (1963) ra teber Kirmanckîya nuştekî hema-hema ke çin a. Nimûneyê verên yê edebîyatê Kirmanckî xususen kovara Tîrêj (1979-1981) û çend weşanê ke serranê 1970î de weşanîyayê, înan de ca gênê. Na lehçe de metnê verênî ziwanê tirkî ra ameyê çarnayene. Nê metnî…

Bixwîne

Destpêka Xebatên Kurdî (1787-1901)

Sacha Alsancakli

destpêka Xebatên Kurdî (1787-1901)* SACHA ALSANCAKLI – JI ÎNG: FEXRÎYA ADSAY Puxte: Dîroka xebatên Kurdî ya di serdema beriya sedsala 20mîn hatiye îhmalkirin. Dema hatiye nîqaşkirin jî, ji bo derbasî geşedanên derengtir bibin, bi çend mînakan tenê wek karekî acil hatiye dîtin. Vê rê li ber projeksiyonên anakronîk ên rewşa hemdem a vê qadê li ser rabirdûyê vekiriye. A din, boçûna gelemperî ya nepeywendkirî destûr nedaye ravekirineke rexneyî ya geşedanên vê qadê û awayê ku meyl û nirxandinên global tê de rû didin. Bi vê xebata peywendkirinê, ev gotar dixwaze geşedanên beriya sedsala 20mîn baştir bê famkirin û taybetmendiyên taybet…

Bixwîne

Neteweperweriya Kurdan û Mekanên Bîrê: Gora Ehmedê Xanî, Meydana Çarçirayê û Helebce

Mistefa Dewlemend

Neteweperweriya Kurdan û Mekanên Bîrê: Gora Ehmedê Xanî, Meydana Çarçirayê û Helebce MISTEFA DEWLEMEND “…jibîrkirin mirin bi xwe ye.” (Ji hevpeyvîna ligel Mehmet Dîcle, Kovara Zarema, hejmar:1, 2014, r. 110) Puxte: Piştî serdema modern, yanê di serdema netewe-dewletê de hin mekanên taybet an jî taybetkirî bi bîra xwe ji bo neteweyan û neteperweriyê her tim bûne xwediyê roleke sereke. Mesela di sedsala 19emîn de bi pêşketina fikra neteweperweriyê muze bûne xwediyê nasnameya neteweyî û bûne mekanên komkirin û pêşandana mîrasa neteweyî û bîranîn û honandina raborîya neteweyî. Mirov bi saya mekanên wekî muze, abîde, peyker, qebir û goristan, kitêbxaneyên neteweyî,…

Bixwîne