Umran Aran

Karnavala Mîxaîl Baxtîn û Gengeşeyên Derbarê Wê de

Karnavala Mîxaîl Baxtîn û Gengeşeyên Derbarê Wê de UMRAN ARAN Puxte: Mîxaîl Mîxaîlovîç Baxtîn (1895-1975) yek ji teorîsyenên giring ên sedsala bîstem e. Xebatên wî ji felsefeyê, fenomenolojiyê, heta dîroka çandê, antropolojî û zanista edebiyatê belav dibin. Teoriya wî ya karnavalê di nav xebatên wî de cihekî giring digire. Li vir bi wateya berteng bi tenê karnavalên normal, ne mijara Baxtîn e; herwiha şahî û pîrozbahiyên bi wî rengî jî mijarên wî ne. Baxtîn di karnavalên normal û di şahînetên di rengê karnavalê de, ji hêla civakî ve ruhekî dijber û hêzeke şoreşgerane dibîne. Li gorî wî di karnavalê de…

Bixwîne

“Bersiv”ên Mîxaîl Baxtîn

Umran Aran

“Bersiv”ên Mîxaîl Baxtîn UMRAN ARAN Puxte: Li gor teorîsyenê rûs Mîxaîl Baxtîn her gotin, her kelam, her gotar ji bo gotin û kelam û gotarine din bersivek in. Her gotin bersiva gotina berî xwe ye û gotina piştî xwe bi xwe re tîne. Heger bersiveke berî wê tunebe jî, gotin bersivekê texmîn dike û xwe saz dike, bi heman awayî hewl dide gotina piştî xwe jî texmîn bike. Ev yek wek teorîsyenê diyalogê di teoriya Baxtîn de cihekî girîng digire. Ev nivîsar angaşt dike ku di bingeha xebatên Baxtîn de jî ev motîvasyon heye û wî xebatên xwe wek bersivên…

Bixwîne

Hevpeyvînek bi Ngugi Wa Thiong’o re

Umran Aran

Hevpeyvînek bi Ngugi Wa Thiong’o re Michael Pozo* JI ÎNGILÎZÎ: UMRAN ARAN Ngui Wa Thiong’o Profesorê Wêjeya îngilîzî û ya Berawirdî ye û Dîrektorê Navenda Navneteweyî ya Nivîsîn û Wergeranê ye li Zanîngeha Kalîforniyayê, li irvineê. Nivîskarê Kenyayî û bi eslê xwe Gîkuyuyî, Ngugi nivîskarê romanên curbicur e, yên wek Weep Not Child (1964), The River Between (1965), A Grain of Wheat (1967) and Petals of Blood (1977). Di 1980yî de Ngugi romanek bi navê Şeytanê Bereks nivîsî ku yekem romana modern e bi zimanê gikuyuyî. Di nav xebatên rexneyî yê Ngugi de Homecoming (1972), Detained: A Writer’s Prison Diary…

Bixwîne

KOLONYALÎZM, NASNAME Û PARÇEBÛN: Tirsa bê Diran a Helîm Yûsiv

Umran Aran

KOLONYALÎZM, NASNAME Û PARÇEBÛN Tirsa bê Diran a Helîm Yûsiv UMRAN ARAN Puxte: Parçebûna Kurdistanê, sînorên çêkirî û asîmîlasyona dagirkeran hem bi wateya kolektîf û hem jî bi wateya takekesî derûna kurdan têk dibe û rê li ber krîzên nasnameyê û xwebûnê vedike. Di vê nivîsarê de me hewl da ku em rewşa karakterên Tirsa bê Dirana Helîm Yûsiv di çarçoveya têgehên wek nasname, dîntî û dijkolonyaliyê de vekolin. Peyvên sereke: krîza nasnameyî, parçebûn, biyanîbûn, dij-kolonyalî, dînîtî. Destpêk Ji ber ku tê qebûlkirin ku serdema kolonyalîzmê qediyaye, îro bi wateya piştî kolonyalîzmê bêjeya postkolonyalîzmê tê bikaranîn. Lê belê hîn jî…

Bixwîne

NETEWEPERESTÎ, KOZMOPOLÎTANÎZM Û BÊDEWLETÎ: Hevpeyvînek ligel Craig Calhoun

Barzoo Eliassi

Ev hevpeyvîna ligel Professor Craig Calhoun, di çarçoveya pirsgirêka bêdewletiyê de li ser mijarên neteweperestî û kozmopolîtanîzmê hûr dibe. Ji salên 1990î de Calhoun li ser neteweperestî, etnîsîte û kozmopolîtanîzmê dixebite. Li gor Calhoun, tevî kemilîna piştneteweyî û kozmopolîtan û tevî redkirina nasnameyên xwedêgiravî tengbîn û kevneperest yên wek netewe an nasnameya neteweyî û welatîbûnê, netewe hîn jî girîng e. Di vê heypeyvînê de, Calhoun rewşa fîzîkî, siyasî û çandî ya kurdên li Rojhilata Navîn û rola neteweperestiya kurd di peywenda bêdewletiyê de nîqaş dike. Calhoun feraseta çînbingehî a newekheviyên nav kurdan û serdestên wan ên li Rojhilata Navîn bi pirsgirêk dibîne ji ber ku li dewletên ew niştecih in newekheviyên Scienceyê ye. Berî niha li Zanîngeha New Yorkê wek Professorê Zanîngehê yê Zanistên Civakî û Dîrektorê Enstîtuya Zanîna Gel xebitiye. Çandî, siyasî û fîzîkî bi nêzikî bi bindestkirina kurdan re vebestî ye. Hevpeyvîn herwiha nêztêkildar e bi nasnameyên diyasporîk re û lêdikole bê welatên ku lê dimînin çawa dikare bandorê li pêkhatina nasnameya diyasporayan bikin û çawa ev welat stendina mafê welatîbûna koçberan dijwar an hêsan dike, ew mafê xwedîbûna mafan (Arendt). Xaleke girîng ku Calhoun nîqaş dike ev e ku him li nav neteweyên bindest (kurd) û serdest (tirk, îraqî, îranî û sûriyeyî) û him jî di nav heman neteweyan de têkiliyên hêzê yên asîmetrîk hene.

Bixwîne

KURDISTAN SEHNEYEK E: Kurd di Rêzefîlmên Toreyê de

Umran Aran

KURDISTAN SEHNEYEK E: Kurd di Rêzefîlmên Toreyê de Umran Aran Kurte Serdest di têkiliyên kolonyal û emperyal de bi gelek awayan pest û pêkûtiyan disepînin bindestan û wan kêmî xwe dibînin. Ji ber ku dixwazin vê dîtina xwe bidin qebûlkirin, her wiha hewl didin ku wan li gor dîtina xwe temsîl jî bikin; zîra ew nikarin xwe temsîl bikin divê bên temsîlkirin. Di vê nivîsê de bi alîkariya ramana temsîlê ya Said a di Şarkıyatçılıkê de teorîzekirî, em ê hewl bidin bê bi giştî di medyaya tirkan de û bi taybetî di rêzefîlmên wan de kurd çawa di çarçoveya toreyê…

Bixwîne

REWŞENBÎRÊN ÇEPGIR Û KURD: EDWARD SAID, HAMID DABASHI Û TARIQ ALÎ

Barzoo Eliassi

REWŞENBÎRÊN ÇEPGIR Û KURD: EDWARD SAID, HAMID DABASHI Û TARIQ ALÎ Barzoo Eliassi Yek ji taybetmendiyên berbiçav ên retorîka rewşenbîrên çepgir ew e ku hêzên Rojavayî wek jêderka gelek xerabiyên li Rojhilata Navîn dibînin. Ev xerabiyên han gelek caran wek emperyalîzm, kolonyalîzm, neolîberalîzm, dagirkerî, cixirandina mezhebgîriyê, şer, îstismara aborî û hwd. tên bilêvkirin. Ev sekna çepgiran di peywenda Rojhilata Navîn de bêtir eşkere dibe; cihê ku nivîskar û zanyarên wek Edward Said, Tariq Ali û Hamid Dabashigelek caran bi awayekî bijarker (selective) li dijî YE û Îsraîlê aliyê Filistîniyan girtine. Lê belê kêm caran li ser giliyên siyasî yên nufûsa…

Bixwîne

RASTIYA VEŞARTÎ YA XWEDAYEKÎ KOLONYAL LI SER ORYANTALÎZMA EDWARD SAID Û GOTINÊN GUNEHKARA HESENÊ METÊ HIN RAMAN

Joanna Bocheńska

RASTIYA VEŞARTÎ YA XWEDAYEKÎ KOLONYAL LI SER ORYANTALÎZMA EDWARD SAID Û GOTINÊN GUNEHKARA HESENÊ METÊ HIN RAMAN Joanna Bocheńska Dema ku meriv bi riwangeya postkolonyal li têkiliyên nav Rojhilat û Rojava (an jî bi gotineke çêtir kirde û biresera siyaseta kolonîkirinê) bifikire, meriv dikare têbigihê ku bêbaweriya navbera nûnerên her du aliyan bi piranî ji qinyateke kûr diqewime; li gor wê qinyatê, ku ji her du aliyan yek li dijî yê din tevgereke çewt bike, ew wê tevgerê mexsûs dike da ku zirarê bide aliyê din. Ew gelek caran wek “kuştina pîlankirî” tê dîtin ku mexsedên wê bi tenê bidestxistin,…

Bixwîne